İstanbul’un Yürüyüş Rotaları: Bakırköy Gezi Rehberi

Bakırköy, genelde alışveriş ve dershane ikileminde yer alan, mütemadiyen anketçilerin ve ana haber muhabirlerinin yoldan adam çevirdiği İstanbul’un kalabalık semtlerinden biridir. Oysa ki İstanbul’da mahalle kavramının henüz ölmediği bir yer olan Bakırköy tatlıcısı, turşucusu, fırını, kasabı hatta yorgancısı ile esnaf alışverişinin devam ettiği nadir yerlerden. Lazım olmamakla birlikte ısrarla ve dip dibe açılan avm’lerine ve alışveriş çılgınlığına kapılıp gelen insanların kalabalığına inat, Bakırköy’ü yürüyerek gezmeye ve Bakırköy’de gezilecek yerleri görmeye var mısınız?

Bakırköy’ün İlk Zamanları

1989’a kadar İstanbul’un en büyük yüz ölçümlü ilçelerinden olan Bakırköy, aynı zamanda İstanbul’un en eski ve gelişmiş ilçelerinden biri. Bakırköy, bu ismi alana dek çok isim değiştirmiş. Semtin isim etimolojisi de şöyle: Hebdomon, Jeptimun, Makrohori, Makriköy ve son olarak günümüze gelen ismiyle Bakırköy. Bakırköy bu ismi ise, 1925’te ulusal sınırlar içindeki yabancı kökenli adların değiştirilmesi sırasında Atatürk’ün isteğiyle alıyor.

İsimlerden de anlaşılacağı üzere semte hakim bir Bizans atmosferi görülmekte. Ama geçmişi Roma İmparatorluğu’na kadar dayanıyor. Bakırköy 14. yüzyıl ortalarında geçiyor Osmanlıların eline. Sonra da yerleşmeye başlıyoruz yavaştan. Günümüze geldikçe de yapılaşmalar değişiyor, güzel bahçeli ve ahşap evlerin yerini apartmanlar alıyor, apartmanlara şükrettirecek gökdelenlenlere geliyor sıra. Belki de Bakırköy’ü güzel yapan en önemli etmenlerden biri de, en azından tarihi geçmişini koruduğu yerleri olması. Direnişi ne zamana kadar sürer meçhul elbet. Zira günden güne kalabalıklaşıyor ve koca koca binalar yaklaşıyor güzelim mahallelerin üzerine. Sanki son kalan bahçeli ve ahşap ev de yıkılınca tüm insanlık derin bir oh çekecekmiş gibi.

Bakırköy Tarık Akan, Rutkay Aziz, Toto Karaca, Münir Özkul, Altan Erbulak, Cem Karaca gibi birçok sanatçının doğduğu semttir. Bilmiyorum, belki de bu yüzden böyle içten bir yapısı var buranın.

Bakırköy Gezilecek Yerler

Bakırköy’e gelme amaçları farklılık göstermekte. Bunların içinde en büyük pay alışverişin. Çünkü Bakırköy ve çevresinde 7, 8 tane avm bulunmakta. Bunun dışında Bakırköy’ün çarşısı zaten başlı başına açık bir avm. Geriye kalan yeme-içme, sahile inme, öylesine dolanma payları da kendi aralarında bölüşülürken, ben yazımı tüm paylara dağıtmayı amaçlayarak yazmaya gayret edeceğim. Sözüm avm’den dışarı tabii ki.

Bakırköy’ün birkaç önemli noktası var. Bunlar;

• Kartaltepe Mahallesi
• İncirli Caddesi
• İstanbul Caddesi
• Zuhurat Baba
• Cumhuriyet Meydanı
• Sahil Caddesi
• Osmaniye

Kartaltepe Mahallesi: Bakırköy’ün hem merkezi yerlerine yakın hem de sakin sokaklara sahip mahallesi. Bu mahallenin merkeze inen kısımlarında Ermeni ve Rum mezarlıkları çıkacak karşınıza.

Vakt-i zamanında buralarda oturan Ermeniler ve Rumlar, sayıları azalmakla birlikte hala yaşamını Bakırköy’ün bazı mahallelerinde sürdürmekte. Güzel insanlar, güzel sohbetleri var ve çok yardımseverler. Komşuluğun kadrini bilirler.

Kartaltepe’nin meydana bağlanan kısmında ise bir park vardır. Bu parkın içinde Amine Hatun Camii’yi görebilirsiniz. Cami, Mimar Kemalettin Bey tarafından 1924 yılında yapılmıştır ve Bebek Camii ile benzerlik gösterir.

İncirli Caddesi: Bakırköy meydanına bağlanan, daima ve daima trafik olan İncirli Caddesi, en işlek caddelerden biri. İncirli Caddesi’nin tüm yeni ve modern olaylarına inat hala ayakta kalan ahşap bir evi var. Bakırköy’de oturan herkesin keşke bu ev bizim olsaydı dediği, bu ev kimin yahu diye sorgulatan ve konumu itibariyle yarın bir gün artık orada olmamasından korkulan o ahşap ev. 

Resneliler Köşkü adındaki bu ev, Hürriyet Kahramanı Resneli Niyazi Bey’in köşkü olarak bilinir. Fakat köşk Resneli Niyazi beyin kardeşi İhsan Resne’ye aittir. 1909 yılında 31 Mart Olayı’nın patlak vermesiyle Hürriyet kahramanı Resneli Niyazi Bey, İstanbul’a geçmeden önce Makriköy (Bakırköy)’e gelip İncirli Bağları’nda kamp kurmuş, bugün İncirli Caddesi üzerinde hâlâ var olan, kardeşi İhsan Bey’in evinde kalmış ve kardeşine iki armağan sunmuştur. Hediyelerden biri, Parisli bir kuyumcu tarafından yapılmış, köstekli bir saati andıran içinde Resneli Niyazi Bey’in fotoğrafının yer aldığı altın bir kutu, diğeri de üzerinde “Ya Vatan Ya İstiklâl” yazılı ipek bir mendildir.

Yine İncirli Caddesi üzerinde bulunan ve şu an Çamlık Hastanesi olarak hizmet veren ahşap bina ise Kılıç Ali Paşa’nın ailesinin konağıdır.

İstanbul Caddesi: Tıpkı İncirli Caddesi gibi her daim trafiktir, kalabalıktır. Zamanında bu cadde üzerinde şarap evleri ikamet edermiş. Şarap dışında bir de sevdiceğimiz rakının en ünlüleri de bu caddede üretilirmiş. Onlardan biri de Douzico rakısı imiş. Şimdilerde ise bu cadde üzerinde daha çok iş hanları ve dükkanlar bulunmakta. Bir de her yeni yılda deli kalabalık, normal günlerde ise hep kalabalık olan Nimet Abla’cığımız buradadır.

Zuhuratbaba: Türbesiyle Bakırköy’ün ve hatta Türkiye’nin en bilindik simgelerinden olan Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’yle meşhurdur. Bu noktada hastane içerisine girmenizi tavsiye ederim. Çünkü en büyük hastane bahçelerden biri olan devasa parkla karşılaşmış olursunuz hem de hastane içerisindeki Türkiye’nin ilk Ruh ve Sinir Hastalıkları Müzesi‘ni gezme imkanı bulursunuz. Bu arada türbeyi ziyaret etmek isteyenler için en uygun gün de Cuma’dır.

Zuhuratbaba Mezarlığı: Türkiye’de görebileceğiniz en güzel mezarlardan biridir. Yok yok şaşırmadım, en güzel mezarlardan biri evet. Ama yapısıyla değil; içinde yatanlarıyla. Yolunuz Bakırköy Meydan’a düşmüşse, hemen meydandaki mezarlıkta Tarık Akan’a, Cenap Şahabettin’e, Halit Ziya Uşaklıgil’e rast gelecekseniz. 

Cumhuriyet Meydanı: İşte ana haberlerde “büyük ikramiye size çıkarsa n’aparsınız?”, “Türkiye’ye komşu ülkeler hangileri” tarzındaki soruların sorulduğu, her zaman size uzatılan kameralara rastlayacağınız, sabır testi yapan anketçi kardaşların ve hemen her gün siyasi meselelerin meydanlara taştığı Bakırköy’ün meşhur meydanı. Burada her tip insanı bulabilir ve de ne ararsanız bulabilirsiniz. Hem popüler kültürün nimetleri hem kepenk kapatmayan esnaf, hem yeni nesil gençlik hem eski Bakırköy’lüler bu meydanda buluşur. İncirli Caddesi ile Ebuziyya Caddesi’ni pek güzel bağlar birbirine.

Meydandan sahile inerken sağınızda bir kilise belirir. Burası Surp Astvazazin Kilisesi. Yanlışım yoksa, İstanbul’da bu isme sahip 5 kilise var. Onlardan biri de, İşte Bakırköy meydanında karşımıza çıkıyor.

Çoğu zaman açık olan kiliseyi, eğer kapıları açık olarak görürseniz içeri girip gezebilirsiniz. Pazar sabahları ve yılbaşında ayin oluyor. Onun dışında kapıları halka açık. Kilisenin hemen yanında ise Dadyan Ermeni Okulu bulunuyor.

Bakırköy’ün Sahil Caddesi ise yine bir tarafında kafelerin, türkü evlerinin bulunduğu diğer yanda ise ufak bir tekne barınağı ile yeni yapılan Ataköy Marina’ya sahip. Bakırköy’de oturulacak güzel mekanları olan bir yer burası. Kafeler, balıkçılar ve güzel bir yürüyüş alanına sahip. Aynı zamanda kendine ait de bir marina avmsi var içinde.

Osmaniye: Bakırköy’ün Osmaniye mahallesi ile Zeytinburnu arasında yer alan güzel atlar ülkesi Veliefendi Hipodromu ile ilgili ayrıntılı bilgi için Bkz: Gazi Koşusu

Osmaniye’yi gezmeye devam ettiğinizde Türkiye’nin ilk ve tek kamera müzesi Hilmi Nakipoğlu Fotoğraf Makineleri Müzesi‘ni bulacaksınız. Müze, Bakırköy adliyesinin karşı sokağında, Zihinsel Engelliler Okulu’nun üst katında yer alıyor. Bulunduğu yer itibariyle burayı anca arayan bulabilir ne yazık ki. Müzeyi hafta içi her gün 09.00-17.00 tarihleri arasında ziyaret edebilirsiniz. Ziyaret ücretsiz.

Osmaniye’yi önemli yapan bir diğer nokta ise Fildamı Sarnıcı. Sarnıca tarihsel bir bakış için Monsieur Viki. Zat-ı muhterem bu sarnıç Bizans’ın dört büyük sarnıcından biridir ve fakat isminin nereden geldiği bilinmemekle birlikte burada orduya ait fillerin barındırıldığı söylenir. Sarnıcın yapılma amacının ise Bakırköy‘deki Magnaura ve Jucundianae saraylarına, Veliefendi hipodromu ve Çırpıcı çayırlarının bulunduğu yerde kurulan Bizans ordugahına su sağladığı şeklinde olduğu bilinmektedir. Yani şu anki Fildamı’nın olduğu bölgede bir takım saraylar mı varmış ve ben bunları hiç görmedim.

Bakırköy’de Yemek Yenilecek Yerler

Bakırköy’de yiyecek alternatif saymakla bitmez. Bütçenize göre çok farklı seçenekte yemek bulabilirsiniz. Ama benim favorilerim şöyle:

Gültekin Pastanesi: 30 yıllık bir geçmişi var Gültekin Pastanesi’nin. Bakırköy’ü iyi bilenler burayı da ve buranın ekler pastalarını da iyi bilir. Ekler pastayı benden öğrenecek değilsiniz! Ama Gültekin Pastanesi’nden öğrenecek bir kaç şeyiniz olabilir.

Soydan Turşuları: Bakırköy Meydan’ın girişinde bulunan Soydan Turşuları, İstanbul’un en iyi turşucularından. Burası ufak bir dükkan ve içeride oturacak yer pek yok. En fazla 4 kişi oturabiliyor. O yüzden dükkanın önünde ellerinde bardaklarla bu insanlar n’apıyor diye düşünmeyin. Turşu suyu içiyoruz.

Ciğer Ricco: Surp Astvazazin Kilisesi’nin hemen arkasında bulunan Ciğer Ricco, ciğer sevmeyen bana bile ciğer yedirmiş üstüne bir de sevdirmiş bir yer. Ki ben Edirne’lerde ciğere gider yapmış insanım. 

Abdülkadir Restoran: Efenim çok saygıdeğer Vedat Milor onaylı bu lokanta, İstanbul Caddesi üzerindeki iş hanlarının olduğu yerde 4 senedir varlığını sürdürmekte. Vedat Milor’un övdüğü kadar da var elbet. Özellikle de döner konusunda. Lokanta, Kastamonu yemekleri yapıyor. Tirit, pastırmalı ekmek, etli ekmek, eğşi gibi yöresel yemekler var. Ama en güzeli dediğim gibi döner. Neticede etleri Balıkesir’den geliyor.

Öz Bakırköy Dürümcüsü: Meydandan sahile gelinen kısımda yer alan Öz Bakırköy Dürümcüsü, aşık olunacak dürümlere imza atan bir yer. Yeşil tabelasıyla ‘bana geeeelll, bana gellll’ yapan dürümcünün bana göre en klas iki yemeği çöp şiş ve adana kebap.Lavaşı kalın ve mideye oturan cinsten olmayan, insana ‘banane ya banyo yapmıcam ocakbaşı kokacam’ dedirtecek bir kokuya sahip mekanda kuzu çöp şiş ve adana kebap yemenizi öneririm. Dürüm fiyatları 8-9 TL şeklinde. Dürüm dışında porsiyon yemekler (beyti, tokat kebabı) ve sevdanın son vuruşu olan künefe de mevcut.  Bir de gözlerimi yaşartan ve beni çocuklar gibi şen yapan o şey var burada; Eker ayranları.

• Bizim Meyhane: Veliefendi’nin tam karşısında kalan ara sokaktaki minik ama süper meyhane. Bakırköy’de gidilecek meyhane arayanlara biraz sokak arasında ve uzaktan bakıldığında benim tabirimle ‘dayı mekanı’ olarak adlandırılabilecek tarzda olsa da sağlam bir meyhanedir.
• Bahçe Büfe: İncirli Caddesi yolundaki gecelerin süperstarı Bahçe Büfe. Eski mekanlardan biridir ve sadece gençler değil gecenin bir yarısı yaşlı teyzeleri, amcaları bile burada görmek mümkündür. Goralısı favorilerdendir.
• Bakırköy Köftecisi: Yılların eskitemediği, Merkez Camii sokağındaki köfteci. Köfte sevenlerdenseniz, iyi köfte için adres burası olur.
• Bon Bon Büfe: Meydanda, Carousel’e çıkan yolda bulunan Bon Bon Büfe, Bakırköy’de iyi döner yapan yerlerin başında gelir.

Bakırköy’de Nerede Alışveriş Yapılır?

Bakırköy’de alışveriş için özel bir yazı yazmak kadar saçma bir şey yoktur sanırım. Otobüsten, dolmuştan, metrobüsten ya da metrodan iner inmez alışveriş yapmaya başlayabilirsiniz, zira bütün sokaklardan esnaf avmsi fırlar.

• Alışveriş için ideal nokta meydandır. Burada hem uygun fiyatlı mağazalar bulabilir hem de yer altı çarşısı ve pasajlardan alışveriş yapabilirsiniz. Pasaj önerim ise Marmara Pasajı ve Gür Pasajı‘dır.
• Canınız avmye gitmek isterse çok şanslısınız çünkü Bakırköy’de seksekaltıbinyüzdokuz tane avm var.
• Yok ben avm istemem halk lazım bana diyorsanız Cumartesi Pazarı ellerinizden öper. Bakırköy metrosunun hemen yanında kurulan pazara sabah erken saatlerde gidin. Sonra ben kalp krizi geçirdim, vay benim tansiyonum fırladı şekerim çıktı demeyin.
• Yiyecek alıverişi için de muhakkak meydandaki balık pazarı sokağına girin. Taze taze balıklardan alır ya da burada oturup yersiniz.

Bakırköy’ü Bakırköy yapan şeyler var. Güzel insanları, artık olmayan tren istasyonu, eski evleri, kitapçıları, çiçekçileri, falcıları, esnafı, çarşısı, hipodromu, pazarı, türbesi, Nimet Abla’sı, Kenan Pars gişesi ve ne yazık ki avmleri.

Yolunuz Bakırköy’e düşerse ara sokaklarına dalıp, muhabbet ve lezzet ikileminde gerçek bir İstanbul sokakları havası almanızı öneririm. İstanbul’un gezilecek yerlerini kafaya taktıysanız Ayvansaray-Eminönü ve Sultanahmet-Samatya hattını da takip edin, es geçmeyin.