Karnaval camiasında namı en çok bilinen karnaval şüphesiz ki Venedik Karnavalı. İtalyanca deyişle Carnevale di Venezia, İtalya’nın Venedik şehrinde her yıl düzenlenir ve toplamda 11 gün sürer. Karnavalın yapıldığı Venedik şehrinde bu zamanlar birbirinden güzel maskeler giyilir ve mükemmel kostümlerle bir görsel şölen sunulur. Venedik’in dünyaca ünlü meydanı San Marco, karnaval süresince her daim hareketlidir ve maskelidir. Kendisine buradan ‘maskesiz çıkmam abi’ sloganını gönderiyorum.
Her ne kadar karnavalın son günü mübah olsa da -en görkemli gün son günü çünkü Paskalya öncesi 40 gün hayvansal gıda orucuna giren Hıristiyanlar bir önceki gün olan salı günü kutlama yapıyor. Venedik Karnavalı’nın son gününün de daima salı olduğunu hesaba katarsak, oturdu mu taşlar yerine- sonunu görmek kısmet olmadı, ortaları anlatıyorum…
Venedik Maskesinin Sırrı
Her yıl görkemli kutlamaları ve özellikle de maskeleri ile dikkat çeken bu festivalin hikayesi aslında acıklı bir öyküye dayanıyor. Bakmayın gülüp eğlendiğimize, biz orada ağlıyoruz aslında.
Hikaye şöyle, mendilleri çıkartalım; 13. yüzyılda Venedik’te veba salgını baş gösterir. Salgından hayatta kalanlar, toplumda ötekileştirilmemek ve veba nedeniyle ciltlerinde oluşan yaraları gizleyebilmek için uzun kıyafetler giyerek maske takmaya başlar. Halkın büyük bir bölümü maske ile dolaşmak mecburiyetinde kalınca da, zaman içerisinde maskeler farklı renk ve şekillere bürünür. İşte Venedik ile özdeşleşen o maskeler, günümüzde maske sanatçılarının ellerinde birer sanat eserine dönüşmekte ama gelgelelim altında büyük bir dram yatmakta.
Venedik Karnavalı ile ilgili söylenenler içerisinde veba hikayesi bana mantıklı geldi. Ben buna inanırım. Fakat bazı kaynaklara göre Venedik Karnavalı’nın temeli Pagan kültüründe baharı karşılamaya; sosyal statü olmaksızın herkesin baharı karşıladığı ve böylece sınıf ayrımının olmaması inancına dayanıyor. Söylenenlere göre Venedik Dük’ü baharı kutlayanlar arasında ayrım olmaması için maske takma uygulaması getirmiş şehre. Dileyen bu karnavalın hikayesini böyle de bilebilir. Bizde zorlama yok.
Tüm bunların dışında, maskelerin Roma Dönemi’nde yapılan tiyatro oyunları için hazırlandığı düşüncesi, maskelerin Güney Afrika’da yapılan tavus kuşu maskelerinden esinlenildiği inancı ve Venedik’li hayat kadınlarının tanınmamak için maske taktıkları rivayeti de inanış olarak hüküm sürmekte.
Venedik Maskesi Çeşitleri
Rönesans döneminde tiyatro oyunlarında, şimdilerde ise karnavallarda, dekorasyonda hediyelik eşya olarak kulanılan Venedik’e özgü maskelerin farklı formları ve şekilleri var. Bu maskelerin en bilinenlerini kısaca tanımlayacak olursak;
Punchinella (Veba) Maskesi: Karnavala gitmiş olanlar ya da Venedik’te maske satılan dükkanları gezenler uzun burunlu ve çirkin formda maskelere rastlayacaktır. İşte uzun burunlu o çirkin maskeler, Venedik maskelerinin veba nedeniyle ortaya çıkışını simgeliyor. Bu yüzden uzun burunlu maskelere veba maskesi adı veriliyor. Diğer adıyla kara ölümün maskesi.
Dan Brown’un Cehennem kitabında geçen şu bölümü hatırlayalım:
Langdon semboller dünyasında uzun gagalı maskenin Kara Ölüm’le neredeyse eşanlamlı olduğunu hemen açıkladı. Bazı bölgelerde nüfusun üçte birini öldüren veba, 1300’lerde Avrupa’yı silip süpürmüştü. Çoğu kişi Kara Ölüm’e, kurbanların cildi kangren ve deri altındaki kanama yüzünden karardığı için “kara” dendiğine inanırdı ama aslında kara kelimesi, vebanın tüm nüfusa yayılacağı korkusuna bir atıftı.
Bauta: Tüm yüzü kaplayan maske türü. Çene kısmı uzun ve sivridir. Eski zamanlarda yaraları komple kapattığı için takılırken şimdilerde yarım maske halini almıştır. Alınla burun arasını kapatan bu modern bauta maskeleri, ağız ve burun deliklerini açıkta bıraktığından nefes almayı ve yemek yemeyi rahat kılıyor. Bu yüzden de karnavalın en çok tercih edilen maske modeli kendisi oluyor.
Larva: Korku filmlerinden fırlamışçasına olan maske gördüyseniz, o maske larvadır. İfadesiz, donuk bu maskelere larva denmesinin sebebi, larva kelimesinin latincede hayalet anlamına gelmesi.
Moretta: Alın ile dudak üstü arasını kapatan maske türü. Ve en çok kadınlar tarafından tercih ediliyor. Çünkü genelde tepelerinde tüy ya da bir süsleme bulunuyor ve kadife kumaştan yapılıyor.
Venedik’te Nereden Maske Alınır?
Özellikle karnaval zamanı her yerde maske görmek mümkün. Plastik maskeler orijinal Venedik maskelerini geçmiş durumda. Maske fiyatları da ucuz maske tercih edilmesinde önemli bir etken elbette. Fakat paraya kıyıp iyi bir maske alırım diyen varsa Gözü Tamamen Kapalı (Eyes Wide Shut) filmindeki maskeleri yapan maske ustasından alışveriş yapabilir. Dükkanın adı Ca Macana ve yeri Dorsoduro Bölgesi’ndeki Fondamenta Rezzonico’da.
*Vaporettoyla Accademia ya da Rezzonico duraklarından birinde inerek ulaşılıyor.
Venedik maskesi fiyatlarına gelirsek. 1 euroya da maske var 150 euroya da. Alelade bir maske ile usta işi elbet kıyas edilemez. Ama amaç karnavalda takmalık, fotoğraflık maskeyse ortalama 3, 4 euro olan maskeler işinizi görür.
Venedik Karnavalı Ne Zaman?
Başlangıç tarihi ne olursa olsun bitiş günü her zaman salı olan ve her yıl ocak, şubat ve mart aylarını kapsayan bir aralıkta yapılan Venedik Karnavalı, 2016 yılında 30 Ocak – 9 Şubat tarihlerinde gerçekleşti. Yakın zamandaki diğer tarihleri ise aşağıdaki gibi.
18 Şubat – 28 Şubat 2017
3 Şubat – 13 Şubat 2018
23 Şubat – 5 Mart 2019
15 Şubat – 25 Şubat 2020
Venedik Karnavalı’nda Neler Var?
Kendimin de dahil olduğu amatör karnavalcılar var, bunlar tezgahtan ucuz maske alıp sağda solda ve de güzel kostümlülerle fotoğraf çeker. Tam bir turisttir kendileri.
Sonra San Marco meydanında ücretsiz gösteriler var. En güzelleri tiyatro, en iyi maske yarışması ve cam atölyesi. Mesela kuşlar var bir de, mütemadiyen oranıza buranıza konuyorlar. Yanınızda çubuk kraker bulundurun ve Venedik’te Eminönü’nü yaşayın.
Daha profesyonel karnavalcılar var, onlar özel kıyafetler giyerek, karnavalda fotoğraf çeken değil, kendisiyle fotoğrafı çekilen bir Venedik ünlüsü olabilme potansiyeline sahip. Lakin para isteyenine denk gelme ihtimaliniz de çok yüksek. (Adam başı 2 euro isteyenini gördük)
Denk gelirseniz ve iyi bir çocuk olursanız eskiden Türk Uçuşu olarak adlandırılan şimdilerde ise Melek Uçuşu olarak adlandırılan gösteriyi de görebilirsiniz.
Venedik Karnavalı’nda Hava Nasıl Olur?
Direkt cevap veriyorum örtmenim. Yağmurlu olur. Üstelik sağanaklısından. Özellikle kış dönemi Venedik’teki su oranının artması ile bir de aniden bastıran sağanağa maruz kalırsanız, hoş geldiniz ıslak maskeli baloya.
Venedik’e Nasıl Gidilir?
THY ile Venedik Marco Polo hava alanına direkt seferler düzenleniyor. Ayrıca İtalya’nın Roma, Bologna, Floransa gibi birçok şehrinden Venedik’e tren ile ulaşım sağlanıyor. Ben Venedik’e gitmek için buraya en yakın noktalardan biri olan Bologna’yı tercih ettim. Biletler gidiş dönüş 25 euro.
Online bilet almak için TrenItalia ve ItaliaRail.
Venedik Karnavalı 2016 böyle geçti, darısı sonraki yıllara ve kesinlikle karnavalın son gününe inşallah.
5 Comments