Benim Gençliğimde Rusya’ya Vize Yoktu Çocuğum: Moskova

Rusya, 1 Ocak 2016’tan itibaren vize muafiyetini kaldırıyor şok şok şok‘undan kısa bir süre önce görme şansına sahip olduğum Moskova’ya dair söyleyebileceğim ilk şey, aranızda Moskova’yı görmeyen varsa ‘görmediğine üzülmelisin’ dir. Ağustos sonu Eylül başı vaktinde, henüz oralar vizesiz iken gitmiştim ben de. Nazım’ın yanına. Moskova’ya…

Başlamadan önce…

Rusya’da İngilizce Konuşulmuyormuş? Nasıl anlaşacağız?

Doğru. İngilizce konuşan – o da bizden hallice- birkaç kişiye rastladım fakat onda da İngilizce anlaşamayıp tekrar Rusça üzerinden devam ettik. Cem Yılmaz tabiriyle ‘derdimi anlatacak kadar’ Rusça bildiğim için kendi adıma sorun olmadı ama sıfır Rusça bilgisi ile de derdinizi çözebileceğiniz insanların olduğu bir yer bilgisini verebilirim size. Soru sormamanız gerekenler ise memurlar, onlara hiçbir şey sormayın.

Peki ya Kiril Alfabesi?

Çok çok turistik bölgeler dışında latin alfabesine aktarılmamış yazılarla karşılaşılacak. Hatta merkez dışında, bir de köylere gittiğinizde yazıların el yazısına döndüğünü göreceksiniz. Burada bir hafta öncesinden az buçuk kiril öğrenmek lazım geldiğini arz ederim. Harfleri çözmeniz size en çok metroda yardım edecektir. Çünkü evet, metro duraklarının adı da kiril ile yazılmakta.

Kışın gitsek donar mıyız?

Deli misin, iki gün çözülmezsin. Eylül ayında hava 10 dereceydi mesela. Ayrıca kafası çok karışık bir havası var Moskova’nın. Aynı gün içerisinde bir saat yağmur iki saat kar, bir saat güneş şeklinde moduna göre takılıyor.

Dolar mı alayım, Ruble mi?

Ruble şart dostum, ruble şart.

*İşbu yazı, 1 doların 60 rublenin eşit olduğu zaman yazılmıştır.

Metroda kaybolacağımı görür gibiyim…

Evet. Metroda kaybolma ihtimalin epey yüksek. Ama sana şunu söyleyeyim; el kadar Avrupa şehirlerinde kaybolmuş biri olarak Moskova’da hiç kaybolmadım. Çünkü metro haritası Meydan Larousse gibi olsa da inanılmaz bir zekanın ürünü bence. Ek olarak, kaybolacağın yer bırak da Moskova metrosu olsun:)

Moskova’ya hangi firma ile gidelim?

Seçenekler şöyle; Türk Hava Yolları, Pegasus, Onur Air ve Aeroflot.  Ukrayna, Moldova gibi ülkelerin Rusya’ya aktarma ile gidebileceğim yerel firmaları da var ama en uygun fiyatlı olanı tercihimdir. Döviz düşükse tercih direkt Aeroloft. Yok değilse, kampanya zamanları ile yola devam.

Pegasus ile gittim geldim ve 1 saatlik rötar dışında sıkıntı yaşamadık. Olur o kadar….

yolculuk, güzel şey:)
yolculuk, güzel şey:)

Domodedovo ‘ya indim, şimdi n’pacağım?

Öncelikle havaalanında, pasaport kontrolünde verilen kağıdı hiçbir zaman atmıyoruz. Türkiye’ye dönerken bakılıyor. Sonrasında ise, Moskova’da SheremetyevoVnukovo ve Domodedovo isminde 3 tane havaalanı var. Pegasus ve Onur Air ile gidenler Domodedovo’ya; THY ile gidenler Sheremetyevo’ya; Aeroflot ile gidenler ise uçuş saatlerine göre bu üçüne de iniyor. En kötü havaalanı sanırım Domodedovo. Zaten ben dönmeden bir gün önce burada yangın çıktı. Yakarım Moskova’yı demiş miydim?

Havaalanına geldiğine göre artık beklenen an geldi demektir… METRO HARİTASI. Detaylı bilgi için metro haritası ve en güzel metro duraklarını da bu linkte yazdım.

Metro haritası için güzel telefon uygulamaları varsa da (Yandex Metro, Maps.me) hard copy bir metro haritası (yazar burada kurumsal bir şirkette çalıştığına vurgu yapmakta) Moskova’da hayat kurtarıyor. Toplamda 182 istasyonu ve 12 rengi/numarası olan bir metro ağından bahsediyorum. Elinde haritayla gezmeyi sevmeyen biri olarak Moskova’da metro haritası en yakın arkadaşım oldu.

Domodedovo’ya geri dönecek olursak, bu havaalanından inince içinde metro yok. Evet 182 metro istasyonu yaparken havaalanını es geçmişler.  Ama metroya götüren otobüsler var. Ben de hava alanından çıkıp, karşı caddeye, otobüs duraklarına gidiyorum. 308 numaralı otobüs Domodedovo metrosuna bırakıyor. Yol, yarım saat sürüyor ve kişi başı 100 ruble (yaklaşık 2 dolar).

Metroya geldiysen şimdi metro bileti alman lazım. Çünkü metro bileti her şeydir. Tek biniş olduğu gibi, 3’lük 5’lik 11’lik biletler var. İdeali 11’lik metro, 360 ruble; yani 6 dolar. Tek biniş ise 50 ruble (yaklaşık 1 dolar)

Domodedevo metrosu
Domodedevo metrosu

Havaalanı ulaşımı için genelde çoğu bilgiyi AEROEXPRESS kullanmak yönünde verenler olur ama metroya götüren otobüsler hem daha rahat hem de daha ucuz. Ben tren yerine otobüse binin derim yani.

Metrodan başka bir şey yok mudur?

Moskova’da metro dışında bazı hatlar için minibüs, otobüs, tramvay, elektrikli metrobüsümsü bir araç ve elektrichka var. Ben metro, otobüs ve elektrichka kullandım. (Elektrichka, Sovyetler zamanından kalma çok enterasan bir tren türü ve Moskova’ya yakın-uzak yerlere gidiyor)

Bu fotoğrafı Moskova’da araba kiralayıp gezeriz diye düşünenlere ithaf ediyorum.

Sen nerede kaldın?

Ben Moskova’ya 30 kilometre mesafede, yaklaşık 100 bin nüfuslu bir kent olan Pushkino‘da bir tanıdığımızın yanında kaldım. Onlar Rus ama bölgede yaklaşık 10 yıl önce Müslüman toplumu da oluşmuş. Moskova’dan metro + elektrichka ile gidilen, adeta Taksim-Çatalca mantığındaki bir konumda olan Pushkino’nun en güzel tarafı doğası. Çok yeşil bir yer, Karadeniz’in bir köyü gibi. (He zaten öyle de…)

Moskova dışında farklı kentler görmek isteyen olursa Puşkino’ya ve buraya yakın çay köyü  Sergiyev Posad’a gidebilir. Detaylı Pushkino yazısı için tık tık.

Son olarak, aç kalır mıyız?

Bana sorarsan yöresel mutfak çok rahatsız etmez seni, çünkü bence yemekleri o kadar da kötü değil. Fakat her şeye mayonez ve domuz eti koymaları işi zora sokuyor. Meşhur borsch çorbası bile domuz etiyle yapılıyor.

MOSKOVA ROTALARI

Kızıl Meydan: Tabii ki, tabii ki, ve tabii ki Moskova denilince akla ilk gelen yer Kızıl Meydan olur. Moskova’nın birçok turistik noktası bu meydanda. Moskova’da bulunduğum hafta, şehir 868. yaşını kutluyordu, bu yüzden Kızıl Meydan panayır alanına dönmüştü.

Tabii Türkiye’de bir yere benzetmezse kahrolur hastalığından dolayı Kızıl Meydan’ı Sultanahmet ile eşleştirdim, hayırlısı olsun.

kızıl meydan

73 bin metrekarelik bir alan olan Kızıl Meydan’ın adına dair birçok rivayet var: İlki adını Rusça’da güzel manasına da gelen krasnaya‘dan alması. İkincisi 17. yüzyılda meydanda bulunan ahşap binalar nedeniyle çıkan yangınlardan dolayı Çar tarafından meydana kızıl adının verilmesi. Üçüncüsü ise bu meydanda çok kan dökülmesi. (Hoşuna giden bilgiye inan geç)

Kızıl Meydan, 15. Yüzyılda Rusya’yı Moğol işgalinden kurtaran III. Ivan’ın Kremlin Sarayı’nın çevresine ördüğü kırmızı surlar ile meydan görünümü alıyor ve 16. yüzyılda yapılan bir hendekle güney bölüm meydandan ayrılarak idam cezalarının infaz edildiği bir arena haline dönüştürülüyor. Bugün Kızıl Meydan, eskisi kadar tarih sahnesine damga vuracak olaylar yaşamasa da iki önemli kutlamaya ev sahipliği yapmayı sürdürmekte: 1 Mayıs İşçi Bayramı ve 7 Kasım Ekim devrimi.

Kızıl Meydan’ı gezmeye başlarken ilk durak ana kapı olan Diriliş Kapısı (Воскресенские Eорота) adı verilen yeşil renkli ikiz kuleli kızıl binanın altı oluyor. Bu kapının bir tarafında kızıl renkli Moskova Devlet Tarih Müzesi, diğer tarafında ise turuncu rengiyle Eski Belediye Binası bulunuyor. Moskova Devlet Tarih Müzesi’nin önündeki heykel ise Kızıl Ordu’nun kumandanlarından Mareşal Jukov‘un heykeli.

Mareşal Jukov
Mareşal Jukov. II. Dünya Savaşı sırasında Kızıl Ordu’nun baş komutanlarından biridir. Stalingrad Muharebesi’nde önemli rol oynamıştır.

868. yaşını kutlayan Moskova’nın, Kızıl Meydan’daki etkinliklerinden örnekler

St. Basil’de Işık Gösterisi

Mehter Gösterimi

Kafkasların At Üzerinde Dansı

 

Diriliş kapısının hemen önünde bir şapel bulunuyor. Adı Iberian Chapel. Her daim içerideki ayine denk gelmek mümkün. Önündeki altın sarısı dekoratifli kapı ise şans kapısı. Bu kapı önünde durarak arkaya bakmadan bozuk para atmak adetten. Para atılan o noktanın adı “Sıfır Kilometre“, yani Moskova merkezden herhangi bir yerin uzaklığı ölçüleceği zaman baz alınan “sıfır noktası.”

Jpeg

Metro durağı: Ploshchad Revolyutsii, Okhotny Ryad, Biblioteka Lenina, Alexandrovsky Sad

St. Basil’s Katedrali (Aziz Vasili Katedrali): Gündüzü ne kadar güzelse akşamı o kadar şahane. Kış aylarında 11:00 ‒ 17:00, yazın ise 10:00 ‒ 19:00 açık. Giriş 250 Ruble. Moskova’nın en şahane yapılarından biri.

St. Basil
St. Basil

15. Yüzyıl sonlarında III. İvan’ın Rusya’yı Kazak ve Moğol işgalinden kurtarışının anısına yapılan ve mükemmel mimarisi ile de Rusya’nın simgesi haline gelen St. Basil’in yapımına 1550 yılında başlanır, 1560 yılında bitirilir. İtalyan mimar Barma tarafından yapılan katedralin yapım hikayesi ise Taj Mahal’le ortak bir kaderi paylaşır. Şöyle ki;

St. Basil’in tamamen bitmesini bekleyen III. İvan, katedralin inşası tamamlanınca bir daha benzer bir yapı olmaması için mimar Barma’nın gözlerini oydurur. Sen nasıl bir insanmışsın, yoksa sen korkunç bir İvan mısın?

St. Basil 11 bölüm ve 8 kubbeden oluşan St. Basil’in en yüksek kubbesi altın kaplıdır ve tüm kubbeler ayrı birer zaferi simgeler.

Ulaşım: Kızıl Meydan

Lenin’in mozolesi: Görmek için sabah erkenden kalkıp gidilen, sezon dışı mevsimlerde bile her daim kuyruk sırası bekleten, Rus polislerin kafasına göre kapattık da diyebildiği Lenin’in mozolesi.

leninin-mozolesiSSCB’nin kurucusu Vladimir Lenin’in mozolesi siyah ve kırmızı granitten yapılmış piramit biçiminde bir yapı. 1924 yılında ölen ve ölümünün 56. gününde mumyalanan Lenin, mozolenin içindeki cam fanusta yatıyor. 10.00-13.00 saatleri arası açık, Pazartesi ile Cuma günleri kapalı olan mozolede fotoğraf çekmek yasak. Bunun için adım başı güvenlik bekliyor.

Ulaşım: Kızıl Meydan

Kremlin Sarayı: Rusça’da kale anlamına gelen kremlin, aynı zamanda Rusya’da birçok sarayın genel adı. Elbette içlerinde en önemlisi Moskova Kremlin’i.

Kremlin Sarayı
Kremlin Sarayı

Kremlin Sarayı 28 hektar büyüklüğünde bir alana kurulu. Tipik ahşap mimari ile 1156 yılında yapımına başlanan saray 1238 yılındaki Moğol işgali sırasında büyük bir yangına maruz kalmış. Bunun üzerine yine yeniden III İvan’ın isteği üzerine yeni bir Kremlin Sarayı yapılması istenince, Rus ve İtalyan mimarlar iş birliği ile saray yeniden inşa edilmiş. Beklemişhev Kulesi, Aziz Nikola ve Aziz Flor kapıları; Büyük İvan Çan Kulesi, Bolşoy Sarayı, Kremlin Tiyatrosu ve Kongreler Sarayı ile sınırları gelişen ve bugünkü halini alan Kremlin Sarayı’nın en önemli salonu, bugün de geçerliliğini koruyan Georgiev Salonu. Yani Moskova’yı ziyaret eden devlet başkanları halen bu salonda kabul edilmekte. İdari ve siyasi kararlar bu salonda alınmakta.

Kremlin Sarayı’nı gezmek mümkün. Ama tamamını gezmeye izin yok, sadece turistik kapsamda olan kısmı açık. Bunlar da “Hz Meryem’in Göğe Yükseliş Kilisesi¨, ¨Kraliyet Mezarlığı¨, Korkunç İvan’ın tacının sergilendiği ¨Bildiri Kilisesi¨, ¨Çan Kuleleri Kompleksi¨ ve ¨Devlet Mücevher Fonu Müzesi¨ Bunun için sarayın önündeki gişelerden tur satın alınabiliyor ve bir rehber eşliğinde gezilebiliyor.

10.00-17.00 saatleri arasında ziyaret edilebilen Kremlin Sarayı, Perşembe günleri kapalı. Ziyarete açık 4 ana bölüm için satın alınacak turlar, 4 farklı kategoride ve biletler 300 ile 800 ruble arasında değişiyor. 

Ulaşım: Kızıl Meydan

Kurtarıcı İsa Katedrali: Kurtarıcı İsa Katedrali, Ruslar’ın Napolyon’a karşı zafer kazanmasından sonra yapılıyor. Kendisi  dünyanın en büyük Ortodoks ibadethanesi sahip olmakla birlikte Rusya’da halka bağışlanan ilk katedral olma özelliğini de taşıyor.

St. Basil Katedrali arkamızda kalacak şekilde yürüdüğümüzde, Krasnaya Caddesi’ne varıyor ve bu caddede karşımıza çıkan ilk köprüyü geçiyoruz. Ardından Kadashevskaya Caddesi’ne dönüyor ve Kurtarıcı İsa Katedrali ile karşılaşıyoruz. Katedral her gün 10.00-17.00 saatleri arasında açık.

Metro durağı:  Kropotkinskaya

Çar Çanı (Büyük İvan Çan Kulesi): Çar Çanı, dünyanın en büyük çanı. Ki, yüksekliği 81 metre. Bu yüzden de kulenin içinde değil yanında bulunuyor. Tabii 202 ton ağırlığında olması da buna etken. E o zaman bu çan nasıl çalıyor dersen, çan hiç çalmamış ki.

GUM AVM: 1812 yılına kadar açık hava avm’si olan Gum’un ilk inşası ahşap olsa da Moskova’nın zor hava şartları sebebiyle yeniden yapılıp bugünkü hale getirilmiş. Yeniden inşasında Türk mimarlar ile de çalışılmış Gum, avm sevmeyenlere avm sevdirir cinsten. İçini muhakkak görünüz. 1200 mağazayı da henüz mevzu bahis etmedim üstelik.

Dış cephesi ışıklı olduğu için GUM’un özellikle gece de görülmesi gerekiyor. Ki Kızıl Meydan’ın komple gece de görülmesini naçizane bir tavsiye olarak ha şuraya bırakıyorum.

Ulaşım: Kızıl Meydan

Bolşoy Tiyatrosu: Ünlü mimar Joseph Bove tarafından tasarlanan Bolşoy Tiyatrosu, tabii Moskova’nın en ikonik yapılarından biri. İmkanı olan varsa bale ya da opera izlesin şu fani ömründe.

Bolşoy Tiyatrosu için biletler çok çabuk bitiyor. Bu yüzden online yollara başvurmak ilk tercih bu link. Eğer Bolşoy’un gişesinde bilet yoksa bitmişse, kapının önündeki karaborsacı amca bir şekilde sizi bulur ve bilet isteyip istemediğinizi sorar.  Sakın ola o amcadan bilet almayın. Bolşoy’da bir tuhaf, kapının önünde üç katı karaborsa satan adama ‘birader n’apıyon’ demiyor.

Ulaşım: Kızıl Meydan (Mokhovaya Caddesi üzerinde)

Manej Meydanı: Kızıl Meydan’ın hemen yanında bulunan Manej Meydanı, vaktiyle çarlık askerlerinin at eğitimi aldığı bir meydanmış. Şimdiler ise Aleksandr Bahçeleri ve Meçhul Asker Anıtı’yla turistik noktalardan biri konumunda. Bu arada Aleksandr Bahçeleri, Kremlin Sarayı’na çıkıyor.

Meçhul Asker Anıtı
Meçhul Asker Anıtı

Ulaşım: Kızıl Meydan 

Dostoyevski Müze Evi: Rus Edebiyatı’nın dünyaya armağanı Dostoyevski’nin asıl evi bilindiği gibi St. Petersburg’da fakat kendisi aslen Moskova doğumlu. Moskova’daki ev Dostoyevski’nin doğup büyüdüğü ev. 16 yaşına kadar yaşadığı bu apartman dairesi ziyarete açık olup, içerisinde aile kütüphanesi, Dostoyevski’nin kişisel eşyaları ve oyuncakları görülebilmekte.

*Bu arada evin çok yakınında bir morg ve psikiyatri hastanesi var. Raskolnikov sen mi geldin?

Metro durağı: Novoslobodskaya (Seleznevskaya’dan giderek, sola döndüğünüzde Dostoevskogo’da evi göreceksiniz)

Vorob’evy Tepesi:  Moskova Devlet Üniversitesi’nin yanındaki seyir tepesi. Bu tepeye çıkabilmek için şahanet’ül über bir parkın içerisinden tırmanıyoruz.

 Metro durağı: Vorob’evy Gory

MÜZELER

Kozmonot Müzesi: Dışarıya çıktığımda akşam olduğunu fark ettiğim, hayatım boyunca gördüğüm en etkileyici müze işte bu müze.

Moskova’nın genelinde uzay bilimlerine dair birçok şeye denk gelmek mümkün. Metrolarda bile minik uzay gemileri, astronotların kişisel eşyaları gibi şeylere rastlanılıyor. Ama Kozmonot Müzesi ile bu işin nirvanasına ulaşılmış. Rusların uzay araştırmalarına dair en kapsamlı müze olan Kozmonot Müzesi, Yuri Gagarin’in uzaya çıkış sürecinin anbean anlatıldığı video gösterimleri, uzay mekiklerini, astronotların uzaydaki günlük yaşamlarını, uzay mekiğinde hayat gibi pek çok bilgiyi görsel bir zenginlik ile sunuyor.

Şehir Bayramı sebebiyle ücretsiz olarak gezdiğim müzenin giriş ücreti 200 ruble. Fotoğraf çekmek her yerde olmasa bile görevlilerin beklediği yerlerde nedense yasaklanmış. Müze’nin içerisinde ücretsiz wi-fi kullanımı da artı bir güzellik.

İçeriyi gezdikten sonra sıra geldi müzenin dışını gezmeye. Müze arkası geniş bir alan ve bu alanda Yuri Gagarin de dahil olmak üzere uzay araştırmaları yapanların büstleri bulunuyor.

Metro Durağı: VDNKH

Tretyakov Devlet Galerisi: Rus sanat tarihinin önemli yapıtlarının sergilendiği sanat müzesi, dünyanın sayılı güzel sanatlar müzelerinden biri olarak kabul ediliyor.  Rus sanatına merak duyanlara ya da keşfetmek isteyenlere duyurulur.

Müzede görülmesi gerekenlerin başında ana binada bulunan Andrei Rublev’in ikonları ve Repin’in ‘Korkunç İvan ve Oğlu İvan’ isimli tablosu gelsin derim. Pazartesi, salı, çarşamba 10.00-18.00; perşembe, cuma 10.00-21.00 arası açık olan müzenin giriş ücreti 600 ruble. Müzede 130 bine yakın eser olduğunu düşünürseniz akşam yemeğinde müzeden çıkmış olursunuz.

Tretyakov, yeni ve eski olmak üzere ikiye ayrılıyor. Eskisinde 19. yüzyıl sonuna kadar uzanan koleksiyon, Yenisinde ise 20. yüzyıl Rus sanatçılarının eserleri bulunuyor.

Metro Durağı: Tretyakovskaya, Novokuznetskaya

Museum of Soviet Arcade Machines: Bu müze çok değişik bir kafaya sahip müze. Çünkü bu müzede Sovyet zamanından kalan atari oyunları sergileniyor ve hatta oynanabiliyor.  Müzeye giriş 450 ruble ve hafta içi her gün açık.

Metro Durağı: Baumanskaya

Puşkin Güzel Sanatlar Müzesi: Kurtarıcı İsa Katedrali’nin karşısında bulunan ve iki farklı binada hizmet veren müzenin ilk binasında antik dönem eserleri, ikinci binasında ise empresyonist eserler sergileniyor. Monet, Cezanne, Picasso, Van Gogh gibi dehaları bu müzede görme şansınız var. Giriş ücreti 300 ruble.

Metro Durağı: Kropotkinskaya 

CADDELER

Moskova hep sanat mı hep bilim mi yok mu şöyle Nişantaşı’nda dolaşalım, Beyoğlu’na çıkalımlık yerler. O da var güzel ablam, o da var canım abim.

Tverskaya:  Kızıl Meydan’dan Puşkin Meydanı’na kadar olan kısmı kapsayan Tverskaya, birçok kafe, restoran ve dükkanın bulunduğu Moskova’nın en güzel caddelerinden biri.

Bu fotoğraf ana cadde olmakla birlikte, aralardan sapıldığında cafelerin olduğu noktaya varılıyor.

Metro Durağı: Tverskaya, Pushkinskaya, Chehovskay

Old Arbat: Moskova’nın en turistik caddesi Old Arbat. Uygun yeme-içme ve hediyelik eşya bakımından tercih edilen Old Arbat, bu bakımdan İstiklal Caddesi ile eş değer. Elbette İstiklal kadar hareketli olmasını beklemiyoruz. Bünyesinde bir adet Puşkin heykeli barındıran caddede ressamlar, müzisyenler, dansçılar ve tiyatrocular var. Evet, evet, bildiğiniz sokak tiyatrosu var bu caddede.

Metro Durağı: Smolenskaya, Arbatskaya

New Arbat: Old Orbat caddesine yakın bir de New Arbat var. Burası daha çok gece kulüpleri ve lüks restoranların bulunduğu bir cadde.

Metro Durağı: Arbatskaya

Kamergersky ve Nikolskaya Cadde’leri de Moskova’nın hareketli caddeleri olarak not edile.

PARKLAR

Novodevichy Convent:  Burası her ne kadar park olarak geçse de aslında bir mezarlık. Ama bana sorarsan şairler, sporcular, bilim adamları divanı gibi bir yer. Bir mezarlık düşün içinde Gogol, Tolstoy, Çehov, Sergei Eisenstein, Boris Yeltsin ve niceleri olsun. Bir de Nazım olsun. Çünkü o da burada yatmaya devam ediyor, HALA…

IMG_5385Nazım Hikmet’in mezarı, mezarlığın 8. adasında bulunuyor ve hemen karşısında Rusya bayrağının taşa işlendiği Boris Yeltsin’in mezarı görülüyor. Gitmek isteyenler için bu bilgi oldukça önemli çünkü mezarlık bir şehir kadar. Her mezarlık, yatanın yaptığı işle alakalı bir heykelle desteklenmiş. Bu heykeller içinde Nazım’ın siluetinin bulunduğu mezar taşının içlerinde en güzeli olduğunu söyleyebilirim. Mezar taşı yerine bir çınar ağacı isteyen Nazım için ise bu güzellik eminim ki hiçbir şey ifade etmiyordur. Neyse ki yanında Vera var…

Jpeg

Çiçeklerle, minik minik kağıtlara yazılmış şiirlerle, sözlerle ziyaretçilerini, dua edenlerini ağırlayan Nazım’ın mezarı, koca mezarlıkta en kalabalık olan mezardı.  Dünya gözüyle Nazım’ın mezarına gitmek, ona bir şiir okumak benim için büyük bir hayaldi, gerçekleşti.

Moskova’nın en güzel mimari yapılarından biri olan ve Nazım Hikmet gibi birçok edebiyat dehası ile sanat, siyaset, felsefe, spor ve bilim dallarında önemli işler yapan isimlerin de kabirlerinin bulunduğu bu mezarlık, hayatımda gördüğüm en enfes mezarlık. (Evet, okuyunca bana da garip geldi)

Sırasıyla: Çaykovski, Tolstoy mezarları ile bu mezarlıkta yatan ve külleri bulunan anıt mezarlar
Sırasıyla: Çaykovski, Tolstoy mezarları ile bu mezarlıkta yatan ve külleri bulunan anıt mezarlar

Mezarlığın hemen yanında bulunan Novodevichy Manastırı ise buraya kadar gelmişken uğramadan geçmeyelim diyerek girdiğim ama çok beğendiğim bir yer oldu. Moskova’nın en büyük manastırlarından biri olan ve UNESCO Dünya Miras Listesi’nde bulunan manastırın içinde dört kilise ve bir katedral var.

Jpeg

Manastırın bir diğer güzel tarafı ise kapısının uzun ve muhteşem bir parka açılıyor olması. Burası muhtemelen Moskova’nın en sakin noktası olsa gerek.

Jpeg

Metro durağı: Sportivnaya

VDNH Fuar ve Eğlence Parkı: Yine uzun saatler geçirilen bir diğer enfes Moskova parkı VDNH. Özellikle gece tüm park boyunca müzik çalması, park içinde kiralanabilen bisiklet ve benzeri güzel araçlar ile parkı gezebilmek -ki delice büyük bir park-, parkın içerisinde gezilecek bir dolu şey olması kendisini sevmem için geçerli sebepler.

Park içinde Kozmonot Alley, İşçi ve Çiftçi Kadın Heykeli, Botanik Bahçesi, Rusya’nın Komşu Ülkelerine Ait Devlet Binaları bu park içerisindeki görülmesi gerekenlerin başında geliyor.

Metro durağı: VDNKH

Kolomenskoye Parkı: Burayı parktan ziyade eskiden köymüş sonrasında köyü müze yapmışlar şeklinde tarif etsem yeridir. 16.-17. yüzyıldan kalma Rus mimarisi örneklerinin görülebildiği bu devasa parkı gezmek için epey yol yürümek gerekiyor. Yürümek istemeyenler için bisiklet seçeneği de mevcut.

Jpeg

Unesco Dünya Mirasları listesinde bulunan Ascension Kilisesi‘ne de ev sahipliği yapan bu parka giriş ücretsiz, ama kiliselerin ayrı ayrı giriş ücreti bulunmakta.

DCIM100GOPROMoskova’nın en eski yapılarından biri olan ve Miraç anlamına gelen Ascencion Kilisesi, III. İvan’ın doğumu şerefine 1532 yılında beyaz taştan yapılmış. Bir başka özelliği ise ilk taş kiliselerden biri olması ve çadır formunda inşa edilmesi.

Metro durağı: Kolomenskaya

Izmailovsky Park: İşte ayılıp bayıldığım bir Moskova mekanı daha. Çünkü burası geleneksel Rus mimarisi ile yapılmış birçok binaya sahip rengarenk bir açık hava stüdyosu. Ayrıca her mevsim düğün çekim yeri olmakla birlikte içerisinde bir adet Votka Müzesi de bulunuyor. Tabii bir de Moskova’daki en ucuz alışveriş noktası olan Vernisaj’a sahip olması gönüllerimizi fethetmesi için yeterli.

Jpeg

Izmailovsky’e gitmişken gözü dört açıp bir düğüne dalmak istedim. Fotoğrafını içeride çekemediğim ama dışarıdaki mutluluklarına şahit olduğum bu Rus aile ile en son kakalin kamaya yapıyordum.

Jpeg

Düğünden çıkıp Vernisaj’a devam ettiğimde -ki buraya ucuz matruşka için geldim- gerçekten Moskova’nın en ucuz alışveriş yerinin olduğunu gördüm. Moskova’lılar buraya bit pazarı diyor. Evet gerçekten de öyle. En ucuz matruşkalar burada.

Jpeg

Metro durağı: Partizanskaya

Gorky Park: Moskova’nın en popüler parkı burası. Park denilince karşı tirübünün Gorky dediği, o denli meşhur bir park. Heykeller, göl, peyzaj örnekleri, kışın buz pateni, yazın güneşlenmece bu parkta.

Metro durağı: Oktyabrskaya, Park Kultury, Frunzenskaya

Victory Park: Bu parkın içinde 2. dünya savaşında ölenlere ve kazanılan zafere ilişkin anıtlar bulunuyor. Tarihe meraklıların ilgisini çekebilir.

Metro durağı: Park Pobedy

Patriarch’s Pond: Eski Sovyet evleriyle çevrili bir göletten oluşan park. Moskova’nın baharına yakışan en güzel park da olabilir kendileri.

Metro durağı: Mayakovskaya

Tsarytsino Açık Hava Müzesi: Estetik binaların olduğu bir başka güzel Moskova parkı.

Metro durağı: Tsarytsino

GECE HAYATI

Eğer benim gibi böyle sokaklarda gençler çalsın, merdivenlere oturalım kafasındaysan istikamet Kuznetsky Most, ama ben lüks severim dersen sana Soho’yuPacha Moscow’u, Icon Club’ı, Premier Lounge’ı, Krysha Mira’yı ve Fabrique’yi öneririm.

YEMELER İÇMELER

  • Old Arbat ve Kızıl Meydan’daki MY MY (MU MU): Borş, Solyanka ve Okroşka çorbaları iyidir. Genel olarak yemekleri de fena değildir.
  • Dolkabar: İyi yemek ve uygun fiyat arayana Mayakovskaya metro istasyonunda inip yürüyerek 5 dakikada ulaşılan Krasina St.’deki Dolkabar önerilir.
  • Meşhur Kitay Gorod Lokantası.
  • Kitchenette (Türk kahvaltısı var) ve MC Donalds (aç kalanlara…)
  • Cafe Sup: Belorusskaya’da bulunan bu cafenin çorbaları iyidir.
  • Elki Palki: Moskova’da yöresel yemeklerin uygun fiyata yenilebilen bir lokantasıdır, Tverskaya Caddesi’nde bulunur.
  • Dzhon Dzholi Restaurant: Moskova’ya gelmişken şaşlık yemeyecek misiniz? Buyrunuz Vladeniye’de bulunan Dzhon Dzholi’ye.
  • Dandy Cafe: Sushi, Moskova’nın en güzel yemeklerindendir.
  • Cafe Puskin: Ben sana burada bir şey ye demedim, ben sana burayı gör dedim.

NELER ALINIR?

Ben bir adet Mustafa Kemal Atatürk matruşkası (var öyle bir şey) ve bir adet klasik matruşka ile votka ve kırmızı havyar almış biri olarak genel bir ne alsak sorusuna siyah ya da kırmızı havyar ve smetana (süt kremasıdır, havyarla iyi gider), votka, salamura ringa balığı, matruşka, desenli ahşap kutu, ünlü gijel seramiği (mavi,beyaz çiçekli desenlerle yapılmış seramik süsler) satranç takımı, şal/fular, kvass (alkolsüz lifli bir içecek), semaver ve çay cevabını veririm. Votka hususunda ise, iyi ve uygun fiyatlı Putinka’yı tavsiye ederim. Ama votkaya yatırım yapacağım diyen varsa kendilerine forza Russian Standart ve Stolichnaya derim.

Alışveriş için doğru yerler: Vernisaj, Old Arbat ve Tverskaya Caddesi.

Son bir bakış;

Evet efendim bir gezme tozma daha bitti çok şükür. Moskova’ya dair söylemek istediğim birkaç hususu da aşağıya şöyle kısa kısa bırakıyorum.

Kalın sağlıcakla,

  • Güzel kızlar burada değil, vallahi değil, olsa ben de bakardım. (Asıl yeri Belarus dediler…)
  • ‘Bağzı’ Ruslar aynı biz. Metroya binerken itelemece, yola tükürmece bolca.
  • Türki Cumhuriyet’ten gardaşlarımız her yerde.
  • İçki gerçekten ucuz. 1 dolar, 2 dolar, 3 dolaaarr…
  • Sokakta içki içmek ve sigara tabii ki… Yasak…
  • Afedersin Rus kardeş, giyim zevkine davet ediyorum seni!
  • Sigara satan yer sayısı yok gibi. Öyle büfelere, marketlere sormayın. Cafedeysen, lokantadaysan önce oraya bir sor. Ömrümde ilk defa cafede sigara satıldığını ama bakkalarda satılmadığını burada gördüm.
  • Otobüste, özellikle de iş çıkış saatlerinde yüksek sesle konuşmayın. Hatta konuşmayın!

Yeraltından Notlar: Moskova Metrosu

Vay efendim Moskova metrosu şöyle güzel, yok efendim sanat müzesi gibi yer, aman efendim muhakkak gör, canım efendim gez gez bitiremedik… Ya biz ki metroda çığır açmış milletiz, Moskova metrosu nedir bunun yanında. Nedir biliyor musunuz? Yeraltındaki sanattır. Emektir. Dünyanın en eski ve büyük metrolarından biridir. Zordur ama çok güzeldir.

moskova metrosu
Moskova Metrosu’nda yer alan ve Rusya’nın meşhur simgelerinin resmedildiği harita.

Moskova Metrosu 

İnşasına 1931 yılında Stalin tarafından başlanılan Moskova metrosu… Ve bir gezide, hiçbir şeye bir daha bu kadar ihtiyaç duyamayacağınız haritası… Moskova seyahatimde klasik ama gerçek, Moskova’yı Moskova yapan en güzel şey bizzat metrosu oldu. Moskova metrosu için ilk proje 1902 yılında hazırlansa da şehrin görünümünü bozacağı kaygısıyla metro yapımı ertelenir. 1912 senesinde Knorre adında bir mühendis rafa kaldırılan metro projesini tekrar gündeme getirir. Lakin bu kez de I. Dünya Savaşı patlak verir ve ardından devrim olur. Metro yapımı gene yalan olmuştur.  1931 senesine gelindiğinde (Stalin dönemi) artık metro gerçek bir ihtiyaç haline gelir. Lazar Kaganoviç ve Nikita Kuruşçev’in yapımını üstlendiği metronun inşası için Sovyetler Birliği’nden kadın ve erkek işçiler Moskova’ya çağırılır. 13 bini aşkın Kızıl Ordu ve Komünist Gençlik Birliği (Konsomol) üyesi de metro yapım çalışmalarına gönüllü olarak destek verir. Metronun süslemeleri için de yine Sovyetler Birliği’den sanatçılar çalışmıştır.

İşte bu caaanıım Moskova metrosu hususunda hangi metro nereye gider, nereye giderken neye binmeliyim, nereden aktarma yapabilirim, hangi metro şaheser soruları için hayat kurtaran metro detaylarını yazmaya çalıştım… Kiril alfabesiyle olanı için tık tık. Her zaman Kiril alfabesi olan harita tercihiniz olsun derim çünkü durak isimleri ve tabeladaki tüm isimler kiril alfabesi ile yazılı.

Metroyla göz göze geldiğiniz ilk an, örümcek ağına benze bir yapı karşınıza çıkacak. Ama o kadar incelikle işlenmiş ki, mantıken burada kaybolmam, yolu bulamamam gerekirken her yeri daha önce gelmiş gibi buldum. Metro 12 hat ve 185 duraktan oluşuyor. Her hattın kendine ait bir renk kodu bulunuyor. Hatlar arası aktarma, hat değişimi de çok kolay yapılabiliyor.Her hattın diğer hatlar ile en az 5-6 ortak istasyonu bulunuyor.

706px-Moscow_metro_map_en_sb.svg

Her rengin aynı zamanda bir numarası da var. Bunların içinde en önemlisi kahverengi kodlu olan 5 numaralı hat. Bir diğer adıyla Çember hat. Bu hat Moskova’nın kalbi. Yolunu kaybettiysen korkma, 5 numaralıya aktarma yap ve devam et… Bu çember hattı aynı zamanda turistik bir gezi olarak kullanabilir ve en güzel metro duraklarını keşfedebilirsin. En güncel metro haritası, gri hattın bulunduğu metro haritası.

Moskova Metrosu İçin Hayat Kurtaran Detaylar

İlk İş, Bineceğimiz Treni Buluyoruz: Hangi durağa gidiyorsak o durağın hangi renkteki hattın üstünde olduğunu belirlememiz lazım. Ardından renk koduna göre hangi kata ya da yöne gideceğimiz ortaya çıkıyor. Çünkü farklı hatlar aynı durakta ama farklı katlarda bulunuyor. Hattımızı bulduysak şimdi peronu bulmalıyız. Bunun için de tabelalar devreye giriyor. Trenin hangi duraklara gideceği bu tabelalarda yazıyor. İşte bu tabelalarda Kiril alfabesini okuyabilmek birinci ihtiyaç…

Jpeg

Anonsları Dinlememiz Mühim: Rusça bilmiyorsak da dinlememiz şart. Yolu en iyi böyle bulabiliriz. Hangi durakta ineceğimizi biliyoruz ve anonsta bu durağın adı geçiyorsa tamam. Bir sonraki durak bizimdir. Bir de şöyle bir detay da var; metroda merkezden şehir dışına gidiliyorsa anonslar kadın, dışarıdan merkeze geliniyorsa erkek sesiyle yapılır.

Metro Durağının Adını Göremedin mi?: Trendesin ama şu an neredesin? Durak adını göremedin. Haklısın, metro durağına geldiğinde bulunduğun yerin adını trenden göremeyebilirsin. Muhtemelen senin yüzün ön tarafa bakarken, durak adı arkanda kaldı. Ya da hiç yazmıyor da olabilir. O yüzden ne diyoruz, ANONS, ANONS, ANONS.

Aktarma Noktalarını Keşfetmemiz Gerekli: Haritadaki kesişim noktalarını çizdik. Aktarma yapılan perondaki hattın durakları, hangi duraklardan hangi hatlara aktarma olacağı tabelalarda yazılı. Kaybolursak hooop çember hatta (5 numaralı, kahverengi) geçiyoruz. Oradan her türlü yola devam.

Metro Kartı, Turnikeler Açıkken Okutulur: Aaa kapı açık, geçelim diye düşünenlere gelsin bu kısım. Metro girişinin turnikeleri açıktır. Kartı okutmadan geçerseniz üstünüze kapanır.

Metro Girişlerinin Ana Kapıları Ağırdır, Ayrıca Yaylıdır, Gelir Suratınıza Çarpar: Yani diyorum ki, kapıları arkadan gelene tutun.

Metro Kartını Çoklu Biniş Alalım, Karlı Çıkalım:  Metro kartları 1, 3, 5, 11, 20’lik şekilde satılıyor. Metro haddinden fazla kullanıldığından dolayı en  makulü çoklu biniş metro kartları. Örneğin 1 biniş 50 ruble iken, 11’li biniş 320 ruble oluyor. Ayrıca bu metro kartları otobüs, tramvay, troleybüs gibi yerlerde de kullanılıyor. Biletler, üzerinde Kacca (kasa) yazan bilet gişelerinden alınıyor. ATM gibi otomatlardan da alabiliyoruz, eğer Rusça biliyorsak. Bu arada, 7 yaşın altındaki çocuklar ücretsiz yolculuk yapabiliyor. Ayrıca nereye gidersek gidelim, en uzak noktaya dahil, aktarmalar maktarmalar hep tek bilet ile. Bu da tek bilet parasıyla bütün metroyu gezmek anlamına geliyor. Ne hoş, ne hoş.

moscow-ticket

Yetişmek İçin Acele Etme Türk İnsanı, Neredeyse Dakika Başı Metro Geliyor: Aman metro kaçtı, metro kalkıyor çabuk minvalinde heyecanlara kapılmıyoruz çünkü bazen metro 10 saniyede, bilemedin en geç 1 dakika sonra geliyor. Astarojna (dikkatli olun) kelimesini duyduktan sonra metroya inme ve binme konusunda dikkatli olun gerçekten. Çünkü metro kapıları giyotin gibi. Düğmesine basayım açılsın gibi bir teknoloji de şu an için yok.

Kışın da Sıcaktır, Yazın da: Hadi kışın iyidir üşümeyiz Moskova soğuğunda diyebilirsin ama o sıcak metrodan dışarıya çıkışı da var, unutma, unutturma. 

Free Wi-Fi Külliyen Yalan, Ya da Sorun Bende: Metro camlarında yazan free wi-fi yazısına kanmayın, şarjınızı boşa harcamayın. Şahsen ben bağlanamadım.

moscow-metro

Yanındakini Duymak İçin Kasma, Böyle Bir Gürültü Yok: Hayatım boyunca gördüğüm en gürültülü toplu taşıma Moskova metrosu oldu. Yandaki adamı duyamadım resmen.

3 Hat Dışında Tüm Hatlar Yeraltında: Yalnızca 1 , 2 ve 4 numaralı hatlar Moskova Nehri üzerinden geçer.

Neden Her Yerde Teyzeler Çalışıyor Mu Dedin?: Ben de dedim onu. Temizliğe teyzeler bakıyor, biletlere teyzeler bakıyor, yürüyen merdivenlerin ortasında güvenlik için teyzeler bekliyor.

Bu Metroya Hayran Kaldıysan Nedeni Şu: Dünyanın en derin metrosu olan Moskova metrosuna dair hiçbir şey bilmiyorsak bile, neden bu kadar derin acaba diye düşündüğümüzde muhtemelen İkinci Dünya Savaşı ipucuna yaklaşacağız. Metronun bu kadar derin olması, her yerde orak işaretlerinin görülmesi, onca heykel… Stalin tarafından İkinci Dünya Savaşı’nda sığınak olarak kullanılan  bu metronun her adımında gönüllü komünist gençlerin emeği yatmaktadır.

Sanat Galerisinden Daha Çok Sanat Galerisi Olan Metro Durakları

Gideceğin yerle alakası olmasa bile, bazı metro duraklarını özellikle görmek lazım. Çünkü yerin üstünde olmayan bir dolu güzellik, Moskova’da yerin altında.

Komsomolskaya İstasyonu

moscowmetro

Açılan ilk istasyon, 1935’te faaliyete geçen Komsomolskaya. Tavanlar limon sarısı. Hemen başınızı kaldırdığınızda tavanın tam ortasında koca bir Lenin tablosu bulunuyor.

KOMSOMOL Moskova’nın en etkileyici duraklarından biri. Sağlı sollu metroda emek veren işçileri de görmek mümkün. Adını da yapımında çalışan Kominist Gençlik Birliği’nden (Komsomol) alır.

Kievskaya İstasyonu

Kievskaya

Bu istasyon Ukrayna’da yapılan bir yarışma sonucu kazananlar tarafından tasarlanıyor. Mozaikler, Rusya-Ukrayna arasındaki birlik ve beraberliği simgelemekte. Vaktiyle uçaksavar savunma gücünün karargâhı olarak kullanılan Kievskaya’ya gelerek Kievski tren istasyonuna geçer, oradan da Prag, Budapeşte ve Kiev’e gidilebilir.

Mayakovskaya İstasyonu

Mayakovskaya

En güzel istasyon olarak adledilen metro istasyonu burası. İkinci Dünya Savaşı sırasında sığınak olarak kullanılan bu istasyon aynı zamanda Stalin’in 1941’deki devrim sırasındaki konuşmasına da şahit olmuş. Adını da Sovyet şair Mayakovsky’den alır. Metrodaki mozaikler bir günü temsil eder ve bu mozaiklerde açıktan koyuya doğru giden renkler görülür. Bu da sabahı, akşamı ve gün batımını betimlemektedir.

Dostoyevskaya İstasyonu

dostoevskaya-metro-station-raskolnikov

En güzel duraklardan biri de bu elimde görmüş olduğunuz Dostoyevskaya durağı. Duvarlarında Dostoyevski, Raskolnikov ile karşılaşacağımız metro duraklarından biz de isteriz!

Vorobyovy Gory İstasyonu

Jpeg

Diğer adı Sparrow Hills olan Vorobyovy Gory durağı, manzarası ile gönüllere taht kurdu. Bu durak ile Moscow State University’e gidiliyor. Müthiş güzellikteki bir ormanın içerisinden geçerek Moskova’yı tepeden izleyeceğiniz gözlem noktasına bu durakla ulaşıyorsunuz. Ayrıca durakta minik bir uzay müzesi görmek de mümkün.

Arbatskaya İstasyonu

arbatskaya

Atom bombasına karşı korunabilmek için inşa edilen bu durak, 41 metre derinlikte. Halk dilinde diğer adı ise avizeli metro. Bir tarif esnasında ‘hani sıra sıra avizeleri var’ şeklinde betimlemelerle unutulan durak ismi itinayla hatırlatılır.

Partizanskaya İstasyonu

partizanskaya

Ploshchad Revolyutsii İstasyonu

ploshchad revolyutsii metro

Slavyanskiy İstasyonu

Slavyansky-Bulvar

Bunlar bana yetmez, ben bu metroyu daha daha daha gezmek istiyorum diyene Sportivnaya istasyonununda (1.hat) yer alan Metro Müzesi tavsiye olunur. Salı-Cuma günleri 09.00-16.00; Pazartesi 11.00-17.30 saatlerinde açık. Önceden rezervasyon yapmanız hayırlı olur. Müzede metronun tarihi ve yapım aşamaları ayrıntılarıyla sergileniyor.

Başa dönecek olursak, ilk durakta adı geçen Komsomolskaya‘ya adı verilen komsomolun; yani Komünist Gençlik Birliği’nin Moskova Metrosu’nda büyük emeği vardır. Bu konuda en iyi sözü ise Bertolt Brecht söylemiştir.

Tüneller de apaydınlıktı,
karanlıkta kalmamıştı emeğin bir karışı bile.
Ve tek bir yıl içinde yapılmıştı tüm bunlar,
ve dünyada başka hiçbir demiryolu yapımında
bu kadar çok işçi çalışmamıştı.
Ve dünyada başka hiçbir demiryolunun bu kadar çok  sahibi olmamıştı
Çünkü bu yapı harikası, bunca kentte bunca zamandır
kendinden önceki hiçbir yapının görmediği şeyi gördü:
Yapının işçileriydi yapının sahipleri.

moskova-metrosu